Beschrijving
Sinds jaar en dag formuleert de Hoge Raad in civielrechtelijke arresten lijsten met subregels, vuistregels of gezichtspunten. Klassieke voorbeelden zijn de arresten ‘Kelderluik’, ‘Saladin/HBU’ en ‘Haviltex’. Een dergelijke lijst noemt men een gezichtspuntencatalogus. Het betreft een cassatietechniek waarmee de Hoge Raad langs processuele motiveringsverplichtingen voor de feitenrechter greep beoogt te houden op het materiële recht, door bij de beoordeling van een rechtsvraag factoren uit te lichten die ook voor een grotere groep soortgelijke gevallen in de toekomst van belang kunnen zijn. Dit verschijnsel lijkt nu ook op te duiken in het strafrecht. Zo wees de Strafkamer van de Hoge Raad diverse (overzichts)arresten met daarin gezichtspunten over onder meer belaging, oplichting, uitbuiting bij mensenhandel, openlijke geweldpleging en de grens tussen medeplegen en medeplichtigheid. Deze kruisbestuiving is evenwel niet vanzelfsprekend, omdat beide rechtsstelsels op structuurniveau fundamenteel van elkaar verschillen.
In dit boek gaat mr. Vincent Peeters als eerste uitgebreid en diepgravend in op de strafrechtelijke gezichtspuntencatalogus. Het behelst een interne rechtsvergelijking, waarbij de focus ligt op de analyse en waardering van dit fenomeen in het strafrecht. Daartoe onderzoekt de auteur in de kern hoe de gezichtspuntencatalogus zich verhoudt tot de uitgangsposities van de wetgever, feitenrechter en procespartijen. Hij komt tot de conclusie dat deze posities verschuiven en dat gezocht moet worden naar een nieuw evenwicht. Het onderzoek is daarmee niet alleen relevant voor academici en studenten, maar zeker ook voor wetgevingsjuristen, leden van de rechterlijke macht, advocaten, officieren van justitie, en andere beoefenaren van de rechtspraktijk.
Mr. V.J.W. Peeters is werkzaam als wetenschappelijk medewerker strafrecht bij het wetenschappelijk bureau van de Hoge Raad der Nederlanden.
