Beschrijving
Met de invoering van de artikelen 420bis-420quater in het Wetboek van Strafrecht is in 2001 de zelfstandige strafbaarstelling van witwassen gerealiseerd. In dit boek beschrijft mr. Laura Mendera (juridisch medewerkster bij Kuijpers van der Biezen Advocaten te Amsterdam) de ontwikkeling van dit delict gedurende de afgelopen tien jaar. Met name besteedt zij aandacht aan de interpretatie van het bestanddeel ‘afkomstig uit enig misdrijf’ en aan de meervoudige aansprakelijkheid waarvan sprake is bij het ‘voorhanden hebben’ van opbrengsten uit eigen misdrijf. Daartoe worden eerst de criminologische en juridische definities van witwassen behandeld, de aanpak van dit fenomeen voorafgaand aan de zelfstandige strafbaarstellingen, internationale aspecten van witwassen en de daaruit volgende verplichtingen voor Nederland.
Kern van het boek is het werkingsbereik van de delictsomschrijvingen, welke dusdanig ruim is uitgevallen dat ook in het maatschappelijk verkeer onschuldige, zelfs gebruikelijke handelingen hieronder kunnen vallen. Tevens wordt geconstateerd dat de Hoge Raad in recente rechtspraak heeft goedgekeurd dat het bewijs ter zake van witwassen reeds op aanmerkelijk vereenvoudigde wijze kan worden geleverd. De huidige toepassing van de zelfstandige strafbaarstellingen heeft vooralsnog niet geleid tot een omkering van de bewijslast, maar de grenzen van het recht op een eerlijk proces ex artikel 6 EVRM (onschuldpresumptie en het nemo-teneturbeginsel) raken in zicht, zo concludeert de auteur. Justitie gebruikt de witwasartikelen immers niet alleen tegen de georganiseerde criminaliteit, maar vooral om een veroordeling te verzekeren in gevallen waarin het grondmisdrijf onbewijsbaar is, dan wel louter om het strafmaximum op te voeren.
Gezien de in deze studie besproken problematiek blijkt een beperking van het werkingsbereik van de delictsomschrijvingen zeer zeker wenselijk. Teneinde een aanzet te geven voor de nodige verbetering zullen verschillende alternatieven daartoe worden uitgewerkt.
