Beschrijving
Deze studie biedt een beschouwende rechtsvergelijking tussen de Nederlandse psychische overmacht en haar – minder ruime – Duitse equivalent, de entschuldigende Notstand. Mr. Gerard Tieks behandelt voor beide landen tevens de stelsels van strafuitsluitingsgronden, waarbij ook de overige schuldexcepties en de respectievelijke verwante rechtvaardigingsgronden overmacht-noodtoestand en rechtfertigender Notstand aan bod komen. Aan de hand van een algemene rechtsvergelijking en enkele casusposities uit de Nederlandse rechtspraktijk laat de auteur zien dat er tussen beide rechtsfiguren zowel overeenkomsten als verschillen bestaan. Daarbij bespreekt hij onder andere leerstukken als de vrije wilsbepaling in een noodsituatie, de Garantenstellung en de culpa in causa.
Een groot verschil ligt bij de in het Duitse systeem nauwkeurig afgebakende notstandsfähige Rechtsgüter en Personen, een belangrijke beperking die in Nederland niet op die manier wordt gemaakt. Ook het ontbreken van een Duitse algemene ongeschreven schuldexceptie, die als ‘vangnet’ zou kunnen dienen, zorgt ervoor dat men in Duitsland in sommige gevallen langs andere wegen en soms met enig juridisch kunst- en vliegwerk de gewenste resultaten moet zien te be-reiken.
De auteur concludeert dat men bij de psychische overmacht en de entschuldigende Notstand wat betreft de praktische uitwerking uiteindelijk toch veelal op hetzelfde resultaat uitkomt, ondanks het feit dat er in beide landen vaak een ander theoretisch-dogmatisch pad wordt gevolgd. Hij toont echter ook aan dat dit niet in alle gevallen opgaat.
